ڪن، هڪ ٻي کي معاف ڪن ته جيئن الله پاڪ انهن جي مغفرت فرمائي۔ تنهنڪري هاڻي اهو عهد ڪريو، اچو! هٿوهٿ نيت ڪريون ٿا ته اسان هميشه درگذر ۽ معاف ڪرڻ جي عادت اپنائينداسين۔ اِنْ شَــآءَالـلّٰـه عَزَّوَجَلَّ 

پيارا پيارا اسلامي ڀائرو! هن ڳالھ ۾ ڪو شڪ ناهي ته ڪنهن مسلمان کان غَلَطي (Mistake) ٿيڻ تي تَحَمُّل مزاجي سان ڪم وٺندي ان کي معاف ڪرڻ نفس تي گھڻو دُشوار ٿي ويندو آهي، پر جيڪڏهن اسان تَحَمُّل مزاجي ۽ عَفو و دَرگُذر جي فضيلتن کي سامهون رکنداسين ته تَحَمُّل مزاج بڻجڻ آسان ٿي ويندو۔

اچو! تحمل مزاجي ۽ ماڻهن کي معاف ڪرڻ جو جذبو پيدا ڪرڻ جي لاءِ ان جي فضيلت تي 6 حديث سڳوريون ٻڌون ٿا:

تحمل مزاجي ۽ درگذر ڪرڻ جي فضيلت

(1) پياري آقا صَلَّى اللهُ تَعَالٰى عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم جن ارشاد فرمايو: ٽي ڳالهيون جنهن شخص ۾ هونديون، (قيامت جي ڏينهن) الله تعاليٰ ان جو حساب تمام آسان طريقي سان وٺندو ۽ ان کي پنهنجي رحمت سان جنّت ۾ داخل فرمائيندو: صحابي سڳورن عَـلَيْهِمُ الرِّضْوَانْ عَرض ڪيو: يارَسُولَ الله صَلَّى اللهُ تَعَالٰى عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم! اهي ڪهڙيون ڳالهيون آهن؟ فرمايائون: (1) جيڪو توهان کي محروم ڪري توهان ان کي عطا ڪريو (2) ۽ جيڪو توهان سان تعلقات ٽوڙي توهان ان سان ڳنڍيو (3) ۽ جيڪو توهان تي ظلم ڪري توهان ان کي مُعاف ڪري ڇڏيو۔   (معجم اوسط،۴/۱۸،حديث :۵۰۶۴)

(2) فرمايائون: علم سکڻ سان ايندو آهي، تَحَمُّل مزاجي بتڪلُّف (يعني تڪليف) برداشت ڪرڻ سان پيدا ٿيندي آهي ۽ جيڪو ڀلائي حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ان کي ڀلائي ڏني ويندي آهي ۽ جيڪو شر کاڻ بچڻ چاهيندو آهي، ان کي بچايو ويندو آهي۔ (تاريخِ مدينةدمشق،الرقم:۲۱۶۲،رجاء بن حيويه،۱۸/ ۹۸)

(3) فرمايائون: پنج ڪم انبياءِ ڪرام عَلَيهمُ السَّلَام جي سنّت آهي، انهن مان هڪ تَحَمُّل مزاجي به آهي۔ (موسوعة الامام ابن ابي الدنيا، ڪتاب الحلم ،۲/ ۲۴،حديث : ۶)