د آيتونو مبارکو نه حاصليدونکي سبقونه

د حضرت آدم عَلَیْهِ السَّلَام د عِلم وُسعت (پراختيا)

خوږو او محترمو اِسلامي وروڼو! د دې آيت مبارک پۀ رڼا کښې خو وړومبے د حضرت آدم عَلَیْهِ السَّلَام د عِلم پۀ پراختيا باندې غور اوکړئ! الله پاک هغوئي ته څومره بے مثاله او د کمال والا عِلم عطا کړے وو:

وَ عَلَّمَ اٰدَمَ الْاَسْمَآءَ كُلَّهَا (پارہ:1، سورۀ البقرة:31)

ترجمهٴ کنزُ العِرفان: او الله آدم ته د ټولو څيزونو نومونه وښودل۔

اَسمَاء د اِسم جمع ده، د دې معنیٰ وي: علامت، پيژندګلو، نوم۔ ^([1]) يعنې الله پاک حضرت آدم عَلَیْهِ السَّلَام ته نومونه وښودل۔ د کوم څيز؟ فرمائي:

کُلَّہَا

یعنې د هر څيز نوم او د هغې پيژندګلو يـې وروښودله۔ پۀ رُوحُ البیان کښې علّامه اِسماعیل حَقِّي رَحْمَةُ اللهِ عَلَيْه د دې لفظ کُلَّہا پۀ وضاحت کښې  فرمائي: آدم عَلَیْهِ السَّلَام ته د ټولو فرښتو، د قيامته پورې د هغوئي د راتلونکي ټول اولاد، د ټولو حيواناتو (يعنې ځناورو)، جماداتو (يعنې د ساه نۀ لرونکو څيزونو)، مرغو، حشراتو او د هر ساه لرونکي کوم چې د قيامته پورې پيدا کيدونکي وو، د هٰغه ټولو نومونه، د ټولو ښارونو او کلو نومونه، د هر پټي، پاڼې، د جَنَّت د هر يو نعمت بلکې داسې ووايئ چې د هر وړوکي او غټ څيز، تر دې چې د پيالۍ، ډال او د پئيو د لوشلو د لوښي نوم هم هغوئي ته ښودلے شوے وو۔ ^([2])

الله! الله! د عِلم څومره ښکلے شان دے۔۔۔!! د دې عِلمُ الاَسمَاء نور وضاحت واورئ! د قرآنِ کريم مشهور مفسر، حکيم الاُمّت مفتي احمد يار خان نعيمي رَحْمَةُ اللهِ عَلَيْه ليکلي دي: