Book Name:Khareed o Farokht Ki Chand Ahtiyatein

ساتئ، نه دې خرڅوونکے اخستونکي له دهوکه ورکوي، نه دې اخستونکے خرڅوونکي له دهوکه ورکوي بلکه دواړه دې د يو بَل خير غواړي، دواړه دې د يو بَل سره ښيګړه کوي۔ د الله پاک محبوب نبي، رسولِ هاشمي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم اوفرمائيل: اَلْبَيِّعَانِ  فَاِنْ صَدَقَا وَبَيَّنَا بُورِكَ لَهُمَا فِي بَيْعِهِمَا، وَاِنْ كَتَمَا وَكَذَبَا مُحِقَتْ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا يعني خرڅولو والا او اخستو والا که چرې ريښتيا اووائي او د څيز عيب (که چرې وي نو) بيان ئې کړي نو د هغوئي په سودا کښې برکت کيښودلے کيږي او که چرې عيبونه پټ کړي او دروغ اووائي نو د هغوئي د سودا نه برکت اوچتولے شي۔ ([1])

عيب ښودل واجب دي

امام محمد بن محمد غزالي رَحْمَةُ اللهِ عَلَيْه فرمائي: د څيز خرڅولو په وخت د دې د عيب ښودلو سره د مسلمان ورور ښيګړه کول واجب دي۔ ([2]) يو ځل زمونږه خوږ نبي، رسولِ هاشمي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم بازار ته تشريف يوړلو، په يو دُکان کښې (د غنمو، وَربشو يا بلې يوې) غلې ډيرے پروت وو، د هغوئي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم هغه غله خوښه شوله، چې هغوئي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم خپل لاس مبارک هغه غلې ته وردننه کړلو نو لاندې والا غله لمده وه، هغوئي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم د دکاندار نه پوښتنه اوکړه: مَا ھٰذَا يعني دا څه دي؟ هغه عرض اوکړو: اَصَابَتْہُ السَّمَآءُ يعني يا رسُولَ الله صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم! د باران په وجه باندې غله لمده شوې وه۔ هغوئي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم اوفرمائيل: که چرې داسې وه نو تا لمده غله بره ولې نه کيښودله د پاره د دې چې خلق دا اوويني (څوک به نه دهوکه کيدو، ياد ساته!) مَنْ غَشَّ فَلَيْسَ مِنِّي چا چې دهوکه اوکړه هغه زما نه، نه دے۔ ([3])

خوږو او محترمو اسلامي ورونړو! غور اوکړئ! څومره سخت وَعِيد دے، مونږه عاجزان او بے وسه، سراسر ګنهګار بنده ګان، د يو خوږ نبي، رسولِ هاشمي صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم د شفاعت خو سهاره ده، د دې شفاعت په برکت خو به جنّت نصيب کيږي، خدائے دې نه کړي که چرې په دې لنډ شان ژوند کښې د مال په لالچ کښې خپلو مسلمانانو ورونړو له دهوکه ورکړو او د څيزونو عيبونه پټ کړو او خرڅوو ئې او د دې ګناه په نحوست  رسولِ خُدا، احمدِ مجتبیٰ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم زمونږ نه خفه شي نو څه به کيږي؟ که چرې د قيامت په ورځ زمونږه آقا صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَاٰلِهٖ وَسَلَّم اوفرمائيل چې چا به زمونږه اُمتيانو له دهوکه ورکوله، زمونږه د هغوئي سره او د هغوئي زمونږ سره هيڅ تعلق نشته نو چرته به ځو؟ ځکه نن موقع ده، که چرې نورو له د دهوکې ورکولو سره د مال خرڅولو په ګناه


 

 



[1]...  بخاری،کتاب: البیوع،باب:اذا بین البیعان ...الخ،صفحہ:542،حدیث:2079 ملتقطًا۔

[2]... احیاءالعلوم،کتاب:آداب الکسب ،باب الثالث : فی بیان العدل ،جلد:2،صفحہ:96 بتغیر قلیل۔

[3]...  مسلم ،کتاب: الایمان ،باب :قول النبی صلی اللہ علیہ و سلم: من غشنافلیس منا،صفحہ :57،حدیث:102۔